Od lat 90-tych XX wieku w Polsce tworzona jest kultura działania asystenta rodziny w ramach pogłębienia pracy socjalno-wychowawczej. W 2007 roku rozpoczęto prace nad założeniami ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej kładąc nacisk na działania profilaktyczne w środowisku zamieszkania, w celu eliminowania zagrożeń odebrania dziecka z rodziny biologicznej i umieszczenia w rodzinnej czy instytucjonalnej pieczy zastępczej.

Podstawa słowotwórcza terminu „asystent” wskazuje na formę kompleksowego oddziaływania polegającego na towarzyszeniu z zachowaniem profesjonalnych relacji. Asystentura w istocie służy zapobieganiu postępującej dezorganizacji rodziny, a poprzez wczesne reagowanie tworzy się szanse na powstrzymanie pogłębiania się sytuacji kryzysowej. Obecność asystenta służy wspomaganiu rozwoju umiejętności rodzicielskich i życiowych. Asystent w swej pracy modeluje i trenuje z członkami rodziny cenne w konkretnych rolach umiejętności, towarzyszy w ich ćwiczeniu do momentu osiągnięcia biegłości. W trudnej sytuacji życiowej w jakiej znalazła się rodzina oddziaływanie ze strony asystenta ma służyć wydobyciu zasobów każdego z jej członków, w tym dawno niewykorzystywanych kompetencji. Asystent w swych wysiłkach zmierza do aktywizowania i motywowania osoby lub rodziny do zmiany.

Asystent rodziny nie jest opiekunem, lecz nosicielem zmiany.
Wspiera, pomaga, motywuje, informuje.

Jeden z pierwszych praktyków asysty rodzinnej realizowanej na warszawskim Powiślu w latach 90-tych M. Liciński tak określił specyfikę asystowania:

„Pomagam komuś i w czymś. Pomagam komuś tylko wtedy, gdy robię to, co on chce. Nie jestem gotów pomagać we wszystkim. Tylko w tym, co uważam za autentyczne, za realne, za skuteczne oraz co nie narusza moich fundamentalnych wartości. Pomagam w czymś tylko wtedy, gdy wspieram coś, co ktoś już robi. Choćby nieudolnie. Jeżeli robię to, co ktoś chce, ale sam tego nie robi, to mu nie pomagam. To go wyręczam, demoralizuję. Moja pomoc to podążanie za kimś i selektywne wspieranie jego dążeń. Do tego, co wydaje mi się szczere i konstruktywne dokładam swoje zaangażowanie i umiejętności. To, co wydaje mi się nieszczere i destruktywne pomijam. Mogę to ocenić o tyle o ile potrafię zrozumieć tego, komu pomagam od jego strony, o ile potrafię spojrzeć na świat jego oczami. A to jest najtrudniejsze i nie zawsze się udaje. Kiedy selektywnie wspieram czyjeś działania starając się zrozumieć jego perspektywę wtedy nie naruszam jego suwerenności. To on sam decyduje o swoim życiu a ja mu tylko służę w sprawach, z którymi sobie sam nie radzi. Kiedy ten, komu pomagam czuje, że go dobrze rozumiem i jestem po jego stronie, z reguły chętnie korzysta z mojej pomocy. Jeżeli nie, stawi tylko opór i zwykle nic z tej pomocy nie wychodzi. Pomagając staram się nie tylko podążać za kimś, ale też pomagać najmniej ile trzeba, aby tylko sobie poradził. Tylko wtedy unikam wyręczania, a więc osłabiania go i ułatwiam mu odbudowę wiary w siebie. Może czasem trzeba ograniczyć czyjąś suwerenność (np. w obronie kogoś innego), ale to chyba wtedy nie jest pomoc.”

Praca asystenta obejmuje działania diagnostyczne, profilaktyczne i kompensacyjne. 
Asystent rodziny wspiera poprzez pedagogizację z elementami terapii i pracy socjalnej w środowisku zamieszkania rodziny oraz w miejscu przez nią wskazanym.

Złożoność problemów obecnych w rodzinach objętych asystenturą oraz fakt funkcjonowania rodziny jako systemu, w którym obecna jest wyraźna współzależność jej członków, wymaga od asystenta indywidualnego podejścia do pracy z rodzicami i dziećmi w kierunku przezwyciężania trudności.

Asystent rodziny współpracuje z rodziną za jej zgodą i przy jej aktywnym udziale, z uwzględnieniem możliwości własnych rodziny oraz źródeł wsparcia zewnętrznego przy udziale innych instytucji, organizacji itp.

Źródło opracowania:  I. Krasiejko, "Asystentura rodziny. Rekomendacje metodyczne i organizacyjne", Wydawnictwo Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2016.
 

Funkcję asystenta rodziny reguluje Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Aktualnie na stanowisku asystenta rodziny obowiązki pełnią dwie osoby:

1. Aleksandra Żrałka,
2. Aleksandra Grzechowiak.

Od 1 kwietnia 2021 r. asysta rodzinna będzie realizowana zgodnie z zasadami wskazanymi w poniższej procedurze wprowadzonej Zarządzeniem Nr 3/2021 Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kcyni z dnia 1 lutego 2021 r.:

Procedura dot. asystentury rodziny z dnia 1 lutego 2021 r. (119,08 KB pdf)